Adwokat Będzin, Sosnowiec, Dąbrowa Górnicza i Katowice – areszt i zatrzymanie – kontakt z obrońcą
Adwokat Będzin
Czym jest zatrzymanie?
Zatrzymanie to czynność, która jest zaplanowana, bądź spontaniczna, co zależy od okoliczności i etapu postępowania karnego. Osoba może zostać zatrzymana przez Policję lub inny uprawniony do tego organ (CBA, ABW) zarówno bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, bądź już w toku trwającego postępowania karnego na polecenie prokuratora. Warto wiedzieć, jakie są podstawy prawne zatrzymania, posiadane wówczas uprawnienia oraz znać możliwe scenariusze, po dokonanym zatrzymaniu.
Podstawy do zatrzymania
Podstawą dokonanego zatrzymania przez Policję lub uprawniony do tego organ jest art. 244 § 1 Kodeksu postępowania karnego. Zatrzymanie przez funkcjonariuszy Policji jest możliwe jeśli:
– istnieje uzasadnione przypuszczenie, że zatrzymany popełnił przestępstwo, a jednocześnie zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się tej osoby albo zatarcia śladów
– nie można ustalić tożsamości zatrzymanego
– istnieją przesłanki do przeprowadzenia postępowania przyspieszonego przeciwko osobie zatrzymanej.
Nadto, Policja lub uprawniony organ ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.
Jeśli wyżej opisane przestępstwo zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że ponownie popełni ona przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi, wówczas Policja obligatoryjnie zatrzymuje osobę podejrzaną.
Uprawnienia zatrzymanego
W pierwszej kolejności, zatrzymany zostaje poinformowany o przyczynach zatrzymania i posiadanych od tego momentu uprawnieniach. Przede wszystkim zatrzymany ma prawo do kontaktu z adwokatem, bądź radcą prawnym, by bezpośrednio z nim porozmawiać. W wyjątkowych przypadkach, możliwa będzie podczas tej rozmowy obecność zatrzymującego. Warto wskazać, że zatrzymanemu przysługuje także prawo do pierwszej pomocy medycznej.
Wskazać należy, że obowiązkowym elementem towarzyszącym zatrzymaniu jest protokół, w którym wskazuje się godzinę zatrzymania. Dlaczego jest to tak istotne? O tym poniżej.
Na ile można zostać zatrzymanym?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zatrzymanego należy zwolnić natychmiast, jeżeli ustanie przyczyna zatrzymania, a także jeżeli w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ ,zatrzymany nie zostanie przekazany do sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Zwolnienie zatrzymanego może mieć także miejsce na polecenie sądu lub prokuratora. Istotną rolę będzie odgrywał w tym wypadku protokół zatrzymania osoby, w którym wpisana będzie godzina zatrzymania oraz godzina zwolnienia zatrzymanego.
Po wykonaniu czynności z zatrzymanym, tj. najczęściej po przedstawieniu zarzutów oraz po przesłuchaniu go w charakterze podejrzanego (w tym po otrzymaniu pouczeń, to bardzo ważne!), następuje przekazanie zatrzymanego do dyspozycji sądu z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Jeżeli nie doręczono zatrzymanemu postanowienia o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania albo nie ogłoszono mu tego faktu na posiedzeniu w ciągu 24 godzin od momentu przekazania zatrzymanego do dyspozycji sądu, należy zwolnić zatrzymanego.
Jeżeli sąd zadecyduje o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, zatrzymany zmienia swój status i trafia wówczas do aresztu śledczego.
TYMCZASOWE ARESZTOWANIE
Czym jest tymczasowe aresztowanie
Tymczasowe aresztowanie jest najdotkliwszym środkiem zapobiegawczym, albowiem okresowo pozbawia wolności osobę, której dotyczy, separując ją od rodziny, pracy i życia codziennego, uniemożliwiając prowadzenie dotychczasowego trybu życia.
Jest to kolejny etap po zatrzymaniu, mający miejsce wskutek złożonego przez prokuratora wniosku do właściwego sądu i może potrwać aż do momentu rozpoczęcia wykonywania kary.
Przesłanki tymczasowego aresztowania
Należy wyszczególnić dwa rodzaje przesłanek tymczasowego aresztowania.
Są to przesłanki ogólne:
– potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania
– zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo.
oraz przesłanki szczególne:
– uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu;
– uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami przesłanki do zastosowania tymczasowego aresztowania istnieją także:
– jeżeli oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą.
– środek zapobiegawczy można wyjątkowo zastosować także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.
Zastosowanie tymczasowego aresztowania jest możliwe, gdy spełnione są przesłanki ogólne oraz co najmniej jedna z przesłanek szczególnych, przy braku przesłanek negatywnych (określonych w art. 259 § 1 Kodeksu postępowania karnego).
Uprawnienia tymczasowo aresztowanego
Do najważniejszych uprawnień przysługujących tymczasowo aresztowanemu należą:
– odmowa składania wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania (wszystkie, bądź wybrane)
– prawo do obrońcy (z urzędu jeśli istnieją ku temu przesłanki, bądź z wyboru)
– prawo do złożenia zażalenia na postanowienie o zastosowaniu tymczasowego aresztowania
– prawo do powiadomienia najbliższych o zaistniałej sytuacji (ale także szkołę, uczelnię, pracodawcę)
– prawo do uzyskania pomocy medycznej.
Co jest najistotniejsze, do czasu wydania prawomocnego wyroku, osoba tymczasowo aresztowana jest uznawana za niewinnego.